Η
σχολική διαμεσολάβηση, που περιλαμβάνει τη διαμεσολάβηση ομοτίμων ή τη
διαμεσολάβηση συνομηλίκων (peer mediation), είναι μια κατηγορία εντελώς
διαφορετική από την διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς θεωρούνται ως μέλη ενός κλειστού συστήματος (σχολική κοινότητα), που αλληλεπιδρούν.
Η
φιλοσοφία της σχολικής διαμεσολάβησης ενισχύει τον σεβασμό, την
ενσυναίσθηση, την αποδοχή της διαφορετικότητας, την ενεργό συμμετοχή και
συνεργασία ανάμεσα στα μέλη της σχολικής κοινότητας.Σύμφωνα με
το υπουργείο Δικαιοσύνης, η σχολική διαμεσολάβηση ορίζεται «ως αυστηρή
και δομημένη διαδικασία με στόχο την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ των
διαφωνούντων μερών, εντάσσεται στο πλαίσιο της αποκαταστατικής ή
επανορθωτικής δικαιοσύνης. Η σχολική διαμεσολάβηση αυξάνει το αίσθημα
ασφάλειας στο σχολείο, προσφέρει αίσθηση ηρεμίας στο σχολικό χώρο και
βελτιώνει το σχολικό κλίμα και τις αναπαραστάσεις του σχολικού πληθυσμού
γι’ αυτό».
Η επανορθωτική δικαιοσύνη, που ξεκίνησε από την
Αμερική και τον Καναδά, αντιμετωπίζει διαφορετικά τον δράστη.
Ουσιαστικά, εστιάζει στο τι συνέβη, ποιος επηρεάστηκε και πώς είναι
εφικτό να επανορθωθούν οι βλάβες.
Η διαμεσολάβηση μπορεί να εφαρμοστεί μεταξύ εκπαιδευτικών, μεταξύ εκπαιδευτικού και γονέα ή μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή. Η
διαμεσολάβηση ομοτίμων / συνομηλίκων χαρακτηρίζεται από τη σχετική
αυτονομία των μαθητριών και μαθητών στην επίλυση των συγκρούσεών τους,
την εθελοντική συμμετοχή τόσο των διαμεσολαβητών όσο και των
διαμεσολαβούμενων, την εχεμύθεια, την ουδετερότητα και την αμεροληψία,
την ενεργητική ακρόαση, την ισότητα ,την εξισορρόπηση δυνάμεων μεταξύ
διαφωνούντων και τον σεβασμό – δηλαδή, αρχές και αξίες που είναι εξ
ορισμού χαρακτηριστικά του θεσμού της διαμεσολάβησης.
Πώς μπορεί να ξεκινήσει ένα σχολείο να εφαρμόζει την διαμεσολάβηση;
Προκειμένου
να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα διαμεσολάβησης σε ένα σχολείο, θα πρέπει
αρχικά να συζητηθεί το θέμα στον σύλλογο διδασκόντων και να γίνει
αποδεκτή η βασική αρχή της διαμεσολάβησης.
Έπειτα, θα πρέπει να
ορισθούν κάποιοι εκπαιδευτικοί ως υπεύθυνοι που θα αναλάβουν, αφού
εκπαιδευθούν οι ίδιοι, να εισηγηθούν τον τρόπο υλοποίησης της
διαδικασίας. Επίσης, ο σύλλογος γονέων και των μαθητικών συμβουλίων
πρέπει να ενημερωθεί για τη συγκεκριμένη απόφαση, αφού η αλλαγή της
νοοτροπίας της διαχείρισης των συγκρούσεων είναι μια απόφαση που
πρόκειται να επηρεάσει όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας.